Design uit de verzameling van Greetje en Frans Merkus

Vendu Rotterdam is vereerd dat het de verzameling design mag aanbieden van het echtpaar Greetje Merkus-Klomp (1926-2014) en Frans Merkus (1927-2018).

Het kleurrijke stel ontmoette elkaar in Leiden in het studentenleven waar hij medicijnen studeerde en zij rechten. Er bleek van meet af aan een grote gezamenlijke liefde te bestaan voor kunst en kunstnijverheid. De eerste jaren woonde het paar op een woonboot, waar het verzamelen een aanvang vond met een kunstaankoop uit Parijs. Het zou het begin betekenen van meer dan zestig jaar collectioneren en – blijkens de eerste aankoop – het zoekgebied beperkte zich niet tot Nederland. Er werd veel gereisd naar de bergen, om te kamperen en wandelen in de natuur, maar evenzogoed naar wereldsteden als New York, London, Praag, Venetië, Milaan en dus Parijs. Die gelegenheden werden te baat genomen om zich te laven aan kunst, cultuur en beurzen waarbij het niet ondenkbaar was dat er een aanvulling op de verzameling werd verworven.

Het echtpaar had inmiddels een huisartsenpraktijk overgenomen en de woonboot werd verruild voor een mooi appartement in het historische hart van Amsterdam. Midden in het centrum, op een steenworp afstand van de Stopera èn het Waterlooplein, werden gestaag kunstwerken, beelden, meubels en mooi ontworpen gebruiksobjecten aan het interieur toegevoegd. Bij wijze van wisselexpositie werd iedere drie maanden de inrichting veranderd waarmee het bezoek werd verrast maar waarvan ook samen ten volste werd genoten. Het was er geen museum; er werd geleefd in de verzameling en de meubels en voorwerpen werden gewoon gebruikt.

De belangstelling was breed en strekte zich uit van design van het interbellum tot toonaangevende moderne en hedendaagse kunst. Greetje en Frans hadden een goed oog ontwikkeld voor de avant-garde van weleer en de actualiteit van het moment. De collectie die u hier in veiling aantreft (lotnummers 1501-1580 en 2001-2020) behelst fraaie vroege meubels van de architect H.P. Berlage en Jac. van den Bosch, vennoten van misschien wel de eerste designwinkel van Nederland: ’t Binnenhuis, maar ook treft u aan de destijds vernieuwende persglazen “Graniver” bloempotten naar ontwerp van A.D. Copier voor de Glasfabriek Leerdam en aardewerk van Hildo Krop, de toenmalige stadsbeeldhouwer van Amsterdam. Ook buitenlandse toegepaste kunst naar ontwerp van Clarice Cliff, Charles Catteau en Roger Guérin behoort tot het aanbod. Maar liefst honderd designvoorwerpen uit de collectie Merkus mogen naar een nieuwe bestemming en uniek daarbij is dat er ook van de hand van Frans Merkus zelf meubelstukken worden geveild die hij in de jaren ’70 vervaardigde. In vormgeving verwijzen deze naar de Art Deco doch door het kleurgebruik lijken ze vooraankondigingen van het Postmodernisme. Werkstukken die getuigen van een bevlogen levensstijl met oog voor kwaliteit. Waarvan akte.

Foto: Frans en Greetje Merkus, 1994 (40 jaar getrouwd), fotograaf: Luuk Kramer